Jaworzno od dawna uznaje się za polskie centrum elektromobilności w transporcie publicznym, a dziś jest miastem, w którym odbyły się pierwsze testy pojazdu autonomicznego przeprowadzone na drodze publicznej w prawdziwym ruchu ulicznym. Jako pierwszy w Polsce takie badania przeprowadził zespół badawczy z Sieci Badawczej Łukasiewicz – Przemysłowego Instytutu Motoryzacji. Wyniki testów zaprezentowano w piątek – 1 grudnia 2023 r. podczas spotkania Prezydenta Miasta Jaworzna Pawła Silberta z dr hab. inż. Witoldem Luty – Dyrektorem Łukasiewicz – Przemysłowego Instytutu Motoryzacji oraz dr inż. Karolem Zielonką – Zastępcą Dyrektora ds. Badawczych i Komercjalizacji w Łukasiewicz – Przemysłowego Instytutu Motoryzacji.
Miasto Jaworzno od lat stawia na rozwój branży motoryzacyjnej i elektromobilność, mając na względzie m.in. konieczność transformacji energetycznej i dekarbonizacji, jaką nakładają na Polskę przepisy unijne. Tym razem współpraca podjęta z Łukasiewicz – Przemysłowym Instytutem Motoryzacji, który jest krajową jednostką techniczną do badań homologacyjnych pojazdów (WVTA – Whole Vehicle Type Approval), zaowocowała uruchomieniem procesu badawczego systemów automatyzujących jazdę na drogach publicznych w ruchu drogowym.
Prace nad wprowadzeniem pojazdów autonomicznych na ulice naszego miasta trwają już od kilku lat. Przedstawiciele miasta na przełomie 2017/18 pracowali nad projektem Ustawy o elektromobilności, w której to znalazły się zapisy dotyczące możliwości testowania pojazdów autonomicznych na drogach publicznych (wprowadzające nowy Oddział do Ustawy Prawo o ruchu drogowym).
– W 2018 roku na wybranych i zabezpieczonych odcinkach dróg skanowaliśmy miasto na potrzeby utworzenia mapy HD dla pojazdów autonomicznych. Wprowadzenie tego typu rozwiązań to nie temat na kilka lat – to temat przyszłości nad którym trzeba pracować, by wypracować jak najlepsze, a przede wszystkim bezpieczne dla mieszkańców rozwiązanie – mówi Paweł Silbert, Prezydent Miasta Jaworzna. – W 2021 roku w Przedsiębiorstwie Komunikacji Miejskiej w Jaworznie testowano autonomiczny autobus, który poruszał się tylko po terenie zajezdni. Teraz autonomiczny samochód osobowy wyjechał na ulice Jaworzna dzięki współpracy z Siecią Badawczą Łukasiewicz – Przemysłowym Instytutem Motoryzacji, który jest pierwszą jednostką badawczą w Polsce rozpoczynającą badania technologii autonomizujących jazdę na drogach publicznych. To dla nas niezwykłe doświadczenie i wyróżnienie, że takie instytucje wybierają na swoje badania właśnie Jaworzno. Tego typu rozwiązania to kolejny krok ku przyszłości.
Samochód autonomiczny na drogach publicznych
Testy przeprowadzone w Jaworznie od 28 do 29 listopada 2023 r. były zabezpieczone i obsługiwane przez odpowiednie służby, a także osoby, które w każdej chwili mogły przejąć kontrolę nad pojazdem. Cały proces badawczy był BEZPIECZNY dla uczestników ruchu.
Jednym z największych wyzwań stawianych systemom automatyzującym jazdę („pojazd zautomatyzowany” i „pojazd w pełni zautomatyzowany” zgodnie z definicją rozporządzenia (UE) 2019/2144) jest działanie w ruchu drogowym, który charakteryzuje się dużą liczbą elementów otaczającej infrastruktury drogowej oraz użytkowników drogi. Dlatego na całym świecie prowadzi się testowanie pojazdów w ruchu na drogach publicznych i ulicach miast.
– W Polsce m.in. w województwie śląskim, nad systemami automatyzującymi jazdę pracuje wielu dużych – o zasięgu międzynarodowym – producentów kompletnych systemów oraz firmy rozwijające oprogramowanie, a także wiele start upów. To powoduje potrzebę budowania krajowych kompetencji w obszarze testowania systemów ADAS (Advanced Driver Assistance Systems), algorytmów sterujących, poszczególnych komponentów jak i kompletnych pojazdów zautomatyzowanych, a w konsekwencji prowadzenia badań homologacyjnych dopuszczających te pojazdy do ruchu – mówi dr inż. Karol Zielonka,Zastępca Dyrektora ds. Badawczych i Komercjalizacji w Łukasiewicz – Przemysłowym Instytucie Motoryzacji. – Dzięki zespołom badawczym oraz inwestycjom w najnowocześniejszą infrastrukturę badawczą możemy zapewnić branży wsparcie w zakresie m.in. realizacji projektów badawczych oraz badań homologacyjnych pojazdów. Takie kompetencje od wielu lat rozwija Łukasiewicz – PIMOT.
Współpraca z Gminą umożliwiła przeprowadzenie badań właśnie w Jaworznie. Celem testów była weryfikacja działania algorytmów odpowiedzialnych za sterowanie systemami wykonawczymi pojazdu zautomatyzowanego (odpowiedzialnymi za skręt, hamowanie, przyspieszanie), mapowanie terenu, planowanie toru jazdy pojazdu oraz rozpoznawanie i identyfikację otaczających obiektów. Przejazdy zrealizowano w różnych warunkach, w tym w dzień, po zmroku oraz podczas opadów śniegu. Zebrane dane będą wykorzystane w celu dalszej rozbudowy autorskich rozwiązań oraz dla budowania unikalnej wiedzy i doświadczenia, które są niezbędne przy wsparciu przemysłu motoryzacyjnego.
Doświadczenia te należy wykorzystać także m.in. w aspekcie zapewnienia należytego bezpieczeństwa podczas testów tj. przygotowywania jednolitych procedur bezpieczeństwa, które będą mogły być wykorzystane podczas dalszych badań pojazdów w ruchu miejskim.
– Jesteśmy przekonani, że te doświadczenia pozwolą również sfinalizować działania związane z nowelizacją Ustawy Prawo o ruchu drogowym, lepiej dostosowując jej zapisy do dynamicznie rozwijanych przez producentów technologii automatyzujących jazdę oraz potrzeb firm poprzez umożliwienie efektywnego dostępu do dróg publicznych w Jaworznie oraz całej Polsce – dodaje dr inż. Karol Zielonka.
