Jaworznicki Obszar Gospodarczy (JOG) to szansa na nowe, przemysłowe otwarcie dla Jaworzna i regionu. Tym razem już niezwiązane z przemysłem surowcowym czy energetycznym, ale z nowoczesnymi i zaawansowanymi technologicznie branżami. To ponad 300 ha gruntów dla inwestorów, którzy zapewnią tysiące miejsc pracy dla kolejnych pokoleń mieszkańców Jaworzna oraz okolic. W badaniach opinii publicznej wykonanych w grudniu 2021 roku utworzenie Jaworznickiego Obszaru Gospodarczego poparło 77,04 proc. mieszkańców Jaworzna.
Nowy przemysł w mieście
Idea budowy Jaworznickiego Obszaru Gospodarczego to pomysł prezydenta Pawła Silberta, który kilkanaście lat temu postawił sobie za cel stworzenie dużej strefy przemysłowej w mieście. Przez te lata wykonano prace planistyczne, przyjęto Studium Jaworzna z odpowiednimi funkcjami dla zespołu terenów przy elektrowni, uchwalono Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego „Wojska Polskiego Północ” nadający zapisy i funkcje przemysłowe dla tzw. brownfieldów – czyli terenów w przeszłości mocno wykorzystywanych przez przemysł i przywracanych w ramach transformacji gospodarczej. Obecnie realizowane są kolejne elementy założonego planu, w tym uzbrajanie strefy w niezbędne media: wodę, kanalizację, prąd, gaz oraz drogi.
Jaworznicki Obszar Gospodarczy, czyli zespół terenów o dużej powierzchni położonych w bliskiej okolicy Elektrowni J-no III (od ul. Wojska Polskiego na północ, aż do obwodnicy na granicy z Sosnowcem przy outlecie odzieżowym, tuż przy węźle A4 z S1) dysponuje łączną powierzchnią 325 ha, z czego 300 ha będzie możliwe do zagospodarowania. Około 25 ha uwzględnione jest jako tereny „zieleni i wody”, w tym 10 ha pozostanie w „naturalnym”, niezmienionym stanie, stanowiąc m.in. ostoję dla wodnej i mokradłowej fauny i flory (obszar na północ od skrzyżowania ul. Wojska Polskiego i Mysłowickiej). Jaworzno na swojej powierzchni 152 km2 – w 74 proc. składa się z terenów zielonych, w tym posiada aż 36,7 proc. obszarów leśnych. Lasy w mieście zajmują powierzchnię 61 km2 (6100 ha). JOG to zaledwie około 300 ha terenów przemysłowych.
Paweł Silbert, Prezydent Jaworzna:
Jaworznicki Obszar Gospodarczy to priorytet w rozwoju miasta i regionu. Za sprawą administracji rządowej zyskał również miano strategicznego obszaru do lokowania zaawansowanych technologicznie, nowoczesnych inwestorów. Z pełnym zaangażowaniem i dbałością podchodzimy do realizacji wielkiego projektu Jaworznickiego Obszaru Gospodarczego. Otwiera nam to kolejne możliwości w rozwoju miasta i kilka tysięcy miejsc pracy w branżach, które będą stanowiły przyszłość rynku. Taka koncepcja rozwoju miasta spójna jest z oczekiwaniami mieszkańców, potwierdzonymi w realizowanych przez nas badaniach opinii. Mieszkańcy są współautorami wizji przyszłości gospodarczej Jaworzna co stanowi wartość samą w sobie.
Ze strony władz miasta możemy zapewnić, że dokładamy wszelkich starań, by kwestie które są w tym projekcie zależne od nas były dopracowane w najmniejszym szczególe. Druga część to kwestie zależne od Partnerów różnego szczebla. Co ważne, Jaworznicki Obszar Gospodarczy powstaje na terenach poprzemysłowych, które – choć rosły na nich drzewa – ze względu na podłoże stanowiące w większości odpady przemysłowe, nie nadawały się do celów rekreacyjnych. Dlatego chcemy tchnąć nowe życie w to miejsce, przy jednoczesnym poszanowaniu pozostałych terenów zielonych, które stanowią aż 75% powierzchni Jaworzna.
Współpraca z Katowicką Specjalną Strefą Ekonomiczną
Podpisanie umowy w lipcu 2019 r. z Katowicką Specjalną Strefą Ekonomiczną o wspólnych działaniach na rzecz inwestorów, otworzyło zupełnie nowy rozdział w aktywizacji gospodarczej miasta. Jaworzno zyskało partnera o dużym doświadczeniu i możliwościach w zakresie pozyskiwania inwestorów. Wsparcie KSSE pozwoliło również na szereg działań dotyczących utworzenia w mieście Jaworznickiego Obszaru Gospodarczego, który będzie szansą dla miasta i regionu na rozwój innowacyjnej przedsiębiorczości. W sierpniu 2021 r. Gmina wraz z KSSE i innymi partnerami zawarły porozumienia o współpracy dotyczącej realizacji zadania z zakresu powstania JOG-u. Już w następnym roku podpisano porozumienie o współpracy na pozyskanie inwestorów do jaworznickiej strefy, a co za tym idzie powstania w mieście nowych miejsc pracy.
Dr Janusz Michałek, Prezes Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej
Katowicka SSE S.A. oraz Miasto Jaworzno postanowiły o utworzeniu Jaworznickiego Obszaru Gospodarczego i dzięki zaangażowaniu również innych partnerów w Regionie udało się sfinalizować ostatecznie proces pozyskania tytułu prawnego do nieruchomości. Obecnie trwają prace związane już bezpośrednio z przygotowaniem JOG dla przyszłych inwestorów. Oprócz realizowanej przez Lasy Państwowe wycinki, opracowana została koncepcja zagospodarowania tej lokalizacji, przeprowadzono niezbędne badania gruntu oraz opracowywane są koncepcje wykonania niezbędnej infrastruktury technicznej. W tym ostatnim zakresie, Miasto Jaworzno w 2022 roku pozyskało 100 mln złotych dofinansowania z Rządowego Funduszu Polski Ład, tj. Programu Inwestycji Strategicznych na wykonanie sieci wodociągowo-kanalizacyjnej. JOG to nie tylko projekt Electromobility Poland S.A., ale także szansa na pozyskanie innych, innowacyjnych projektów inwestycyjnych w tej lokalizacji. Deklarowane już dzisiaj zainteresowanie potencjalnych inwestorów pokazuje, że JOG posiada duży potencjał ich przyciągania w najbliższych latach.
Historia terenu poprzemysłowego
Obszar objęty koncepcją budowy JOG, od końca lat 50. XX w. wykorzystywany był przemysłowo m.in.: do odkrywkowego wydobycia piasku podsadzkowego, eksploatacji płytkich pokładów węgla (systemów upadowych w północnym rejonie). Zlokalizowano tam również urządzenie do wytwarzania i zatłaczania podsadzki hydraulicznej do wyrobisk, hałdy pogórnicze oraz 4 osadniki mułowe kopalni Jan Kanty, w których zgromadzono szacunkowo 1 523 000 ton mułów węglowych (rekultywacja). Tak duża skala działalności przemysłowej doprowadziła do kompletnej degradacji terenu.
To, co tworzy aktualne podłoże to usypane odpady z pobliskich, nieczynnych już kopalni – skała płonna, którą wypełniono wyrobiska po piaskowni. Rekultywacje wiązały się z nasadzeniami słabych gatunkowo, inwazyjnych drzew, takich jak: dąb czerwony, czeremcha amerykańska, robinia akacjowa, które powodowały negatywne zmiany w ekosystemie leśnym, niebezpieczne dla rodzimej flory. Pozostałą część porasta sosna czarna – gatunek obcy, który jednak jest jednym z gatunków drzew iglastych najbardziej odpornych na przemysłowe zanieczyszczenia powietrza i jest wykorzystywany do zalesiania okręgów przemysłowych. Podszyt praktycznie nie istnieje. Sporą powierzchnię zajmują również dawne osadniki wód kopalnianych, a do tego dochodzą zaburzone stosunki wodne.
Spotkanie dziennikarzy z Prezydentem Pawłem Silbertem, jego zastępcą Łukaszem Kolarczykiem oraz Prezesem Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Januszem Michałkiem, na którym zaprezentowano koncepcję zagospodarowania terenu Jaworznickiego Obszaru Gospodarczego.
Priorytetowa budowa infrastruktury – Gmina pozyskała 100 mln zł na uzbrojenie
W województwie śląskim tereny inwestycyjne są na wyczerpaniu. Brakuje dużych działek, które można zaoferować inwestorom, szczególnie tych z dostępem do głównych arterii komunikacyjnych. Stąd uruchomienie Jaworznickiego Obszaru Gospodarczego – nieopodal autostrady A4, na skrzyżowaniu drogi ekspresowej S1 z DK79, w pobliżu dwóch lotnisk: Katowice i Kraków, z aktywną linią kolejową – stanowi przedsięwzięcie o znaczeniu regionalnym.
Głównym zadaniem, które stoi teraz przed miastem, jest budowa infrastruktury technicznej, obsługującej obszar gospodarczy. Chodzi głównie o układ drogowy, system odwodnieniowy, sieci wodociągowo-kanalizacyjne. Na uzbrojenie w sieci wod.-kan. pozyskano ze środków zewnętrznych już 100 mln zł dofinansowania. Trwają starania o zewnętrzne środki na modernizację ul. Wojska Polskiego i rozbudowę dróg (obwodnicy) o nowe, wyższe parametry jezdne.
Jaworznicki Obszar Gospodarczy jest wspólnym projektem Prezydenta Miasta i Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej S.A. Działania wspiera Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, agendy rządowe oraz instytucje odpowiadające za wielkie inwestycje międzynarodowe w Polsce.
Przemysłowe serce Jaworzna i regionu
Jaworznicki Obszar Gospodarczy ma olbrzymią szansę stać się tętniącym życiem, przemysłowym sercem Jaworzna. Z dziesiątkami nowoczesnych zakładów produkcyjnych i usługowych, położonym z dala od osiedli mieszkaniowych (a więc nieuciążliwym), z bliskim dostępem do źródła zasilania (elektrownia) i głównych szlaków komunikacyjnych.
Z szacunków Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej wynika, iż obszar będzie miał zdolność wygenerowania pomiędzy 10 a 15 tys. nowych miejsc pracy. Jego potencjał jest więc porównywalny z podstrefą gliwicką. Przypomnijmy, że pierwsza decyzja lokalizacyjna została zawarta na teren o pow. 118 ha pod budowę fabryki samochodów elektrycznych IZERA. Trwają kolejne rozmowy i ustalenia techniczne z inwestorami krajowymi oraz zagranicznymi zainteresowanymi budową swoich przedsiębiorstw w Jaworznie.
Warto zaznaczyć, iż ze wszystkich czynnych zawodowo jaworznian 47 proc. pracuje w przemyśle, choć niekoniecznie w Jaworznie. Aż jeden na każdych pięciu zatrudnionych jaworznian jest pracownikiem sektora energetyczno-wydobywczego. Każde poważniejsze zawirowanie w tej branży będzie niosło poważne skutki dla miasta oraz jego mieszkańców. Przypomnijmy, że proces likwidacji KWK Jan Kanty w latach 1999-2002 doprowadził do lawinowego wzrostu bezrobocia w mieście, które osiągnęło wtedy rekordowy wskaźnik 23 proc.
Jedynym ze środków zapobiegających podobnym zjawiskom jest budowa silnego obszaru gospodarczego opierającego się na nowych, nieobecnych dotąd w mieście branżach. JOG stanowi w zamyśle inwestycję w przyszłość kolejnych pokoleń mieszkańców – zapewnienie im warunków rozwoju i pracy w rodzinnym mieście. Jaworzno zaś stanie się nowym ośrodkiem wzrostu gospodarczego na granicy dwóch województw.
W badaniach opinii publicznej wykonanych w grudniu 2021 roku utworzenie Jaworznickiego Obszaru Gospodarczego poparło 77,04 proc. mieszkańców Jaworzna.
***
Jaworznicki Obszar Gospodarczy w liczbach:
- Powierzchnia całkowita: 325,6 ha
- Powierzchnia nieruchomości inwestycyjnych (po odliczeniu obszarów zielonych i terenów zajętych przez infrastrukturę techniczną): ok. 300 ha
- Powierzchnia terenów zielonych w Jaworznie to ok. 70 proc. pow. miasta
- Ogólna powierzchnia lasów w Jaworznie: 6100 ha (36,7 proc.)
- Powierzchnia terenów z ustaleniem „zieleń/woda” to ok. 25 ha, w tym 10 ha naturalnie przyrodniczy stan
- Obszary przemysłowe stanowią jedynie 4,8 proc. powierzchni miasta (728 ha)
- Tereny objęte przyrodniczą ochroną prawną: ok. 1400 ha
- Potencjalna liczba nowych miejsc pracy po pełnym zagospodarowaniu: 10 -15 tys.
- 47 proc. wszystkich zatrudnionych jaworznian pracuje w przemyśle (w mieście i poza nim)
- 5 tys. – tyle osób pracuje w jaworznickim sektorze energetyczno-wydobywczym (21 proc. ogólnej liczby zatrudnionych)
- 23 proc. – odnotowany historycznie rekordowy wskaźnik bezrobocia w latach 2002/2003
- 4,5 proc. – obecny wskaźnik bezrobocia w Jaworznie (luty 2023)
- Przewidywane roczne przychody do Gminy z tyt. podatków gruntowych: ok. 60 mln zł (po pełnym zagospodarowaniu działek)
- 100 mln zł – kwota pozyskanego dofinansowania rządowego do budowy instalacji sieci wodociągowo-kanalizacyjnej dla obsługi JOG (rozpoczęcie prac IV kwartał 2023 r.)
- 65 proc. – obecny (na 31.03.2023) stan zaawansowania w przygotowaniu terenu- etap I – oczyszczenie z drzew i krzewów
- 3 mln zł – I etap uruchomionych środków z budżetu na nowe nasadzenia drzew, zazielenienie i kompensację przyrodniczą w Jaworznie
