1 marca obchodzony jest Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Święto zostało ustanowione przez Sejm RP w 2011 roku, aby upamiętnić tych, którzy po II wojnie światowej z bronią w ręku przeciwstawili się narzuconej siłą władzy komunistycznej. Hołd pod Pomnikiem Niepodległości złożył Zastępca Prezydenta Miasta Łukasz Kolarczyk wraz z Sekretarz Miasta Jaworzna Ewą Sidełko – Paleczny.
Pamięć Żołnierzy Wyklętych uczcili również przedstawiciele jaworznickich stowarzyszeń i instytucji, m.in. Komendant Komendy Miejskiej Policji w Jaworznie insp. Piotr Uwijała, Zastępca Komendanta Komendy Państwowej Straży Pożarnej w Jaworznie mł. bryg. Bartosz Smolarczyk, Dariusz Starzycki Pełnomocnik PiS w Jaworznie wraz Radnymi Rady Miejskiej – Teresą Kondoszek, Bernadetą Palką, Maciejem Stankiem i Dawidem Domagalskim oraz członkowie Stowarzyszenia Pamięci Armii Krajowej.
Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych ma być wyrazem hołdu dla żołnierzy drugiej konspiracji za świadectwo męstwa, niezłomnej postawy patriotycznej i przywiązania do tradycji niepodległościowych, za krew przelaną w obronie Ojczyzny. Tak brzmiało uzasadnienie projektu ustawy w sprawie ustanowienia 1 marca świętem bohaterów powojennej konspiracji niepodległościowej.
Aż do powstania Solidarności, społeczność „Żołnierzy Wyklętych” była najliczniejszą formą zorganizowanego oporu narodu polskiego wobec narzuconej władzy. W roku największej aktywności zbrojnego podziemia – 1945, działało w nim bezpośrednio 150-200 tysięcy konspiratorów, zgrupowanych w oddziałach o bardzo różnej orientacji. Dwadzieścia tysięcy z nich walczyło w oddziałach partyzanckich. Kolejnych kilkaset tysięcy stanowili ludzie zapewniający partyzantom aprowizację, wywiad, schronienie i łączność. Doliczyć trzeba jeszcze około dwudziestu tysięcy uczniów z podziemnych organizacji młodzieżowych, sprzeciwiających się komunistom. Łącznie daje to grupę ponad pół miliona ludzi tworzących społeczność Żołnierzy Wyklętych. Ostatni „leśny” żołnierz ZWZ-AK, a później WiN – Józef Franczak „Laluś” zginął w walce w październiku 1963 roku.
Wybranie na Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych 1 marca nie było przypadkowe. Tego dnia w 1951 r., w mokotowskim więzieniu komuniści strzałem w tył głowy zamordowali przywódców IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość – Łukasza Cieplińskiego i jego towarzyszy walki. Tworzyli oni ostatnie kierownictwo ostatniej ogólnopolskiej konspiracji kontynuującej od 1945 roku dzieło Armii Krajowej.
Zajęcie Polski przez Armię Czerwoną i włączenie połowy jej terytorium do ZSRR sprawiło, że dziesiątki tysięcy żołnierzy nie złożyło broni. Gotowi byli walczyć o odzyskanie niepodległości, wypełnić złożoną przysięgę.
