Zarząd Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach przyznał ponad 150 tys. zł dwóm projektom środowiskowym realizowanym na terenie naszego miasta. Jaworzno w 2023 roku kontynuuje realizację projektu ochrony chomika europejskiego oraz czynną ochronę i odtwarzanie muraw kserotermicznych m.in. poprzez wypas owiec.
Ochrona chomika europejskiego w Jaworznie
Głównym celem projektu jest przeciwdziałanie procesowi wymierania i odbudowa populacji chomika europejskiego (Cricetus cricetus) na terenie naszego miasta. Projekt ma również za zadanie ochronę rzadkich i zagrożonych gatunków roślin i zwierząt ekosystemów polnych oraz aktywizację lokalnej społeczności do działań na rzecz ochrony przyrody. Zaplanowano działania w zakresie wzmocnienia populacji chomika europejskiego w Jaworznie poprzez wprowadzenie nowych osobników do środowiska, monitoring i rozpoznane czynników wpływających na stan demograficzny populacji, zwiększenie różnorodności biologicznej agrocenoz oraz edukację ekologiczną. Jednym z elementów promocji gatunku na terenie Jaworzna jest konsekwentnie rozwijany „chomiczy szlak„, który wkrótce zostanie wzbogacony o 5. figurkę chomika europejskiego.
Na realizację tego projektu miasto pozyskało dotację w wysokości 81 440,80 zł, co stanowi 74,17 proc. całej kwoty. Pozostała część zadania będzie finansowana ze środków własnych Gminy.
Przypomnijmy, iż chomik europejski znajduje się na Czerwonej Liście Gatunków Zagrożonych IUCN – jego status zagrożenia w skali globalnej określono jako CR (gatunek krytycznie zagrożony), co oznacza, że jest gatunkiem szczególnej troski. Jest poważnie narażony na wymarcie na całym obszarze swojego występowania. W ciągu ostatnich 40 lat obserwowany jest drastyczny spadek populacji. W Polsce potwierdzono spadek rzędu co najmniej 80 proc. Naukowcy oszacowali, że brak działań ochronnych spowoduje, że do 2038 r. gatunek ten zniknie z Europy.
Komitet Konwencji Berneńskiej uznał chomika europejskiego za fundamentalny element dziedzictwa przyrodniczego Europy, który wymaga podjęcia pilnych działań mających na celu jego ochronę przed wyginięciem. Został także uznany za „gatunek parasolowy”, którego ochrona automatycznie pociąga za sobą ochronę wielu innych gatunków i siedlisk.
Na terenie Jaworzna pozostały dwie populacje chomików europejskich, zamieszkujące specjalnie dla nich utworzony teren użytku ekologicznego Chomik europejski w Jaworznie. Populacje te są niewielkie i odizolowane. Jedna zamieszkuje rejon Jeziorki-Byczyna, druga – Grodzisko-Wilkoszyn.
Obszar użytku ekologicznego chomika europejskiego to ponad 273 ha.
Czynna ochrona i odtwarzanie muraw kserotermicznych w Jaworznie
Już w drugiej połowie maja – na terenie Zespołu Przyrodniczo Krajobrazowego Uroczysko Sadowa Góra w Jaworznie – wzorem lat ubiegłych będzie można wypatrywać owce – „żywe kosiarki”, które wspierają Gminę w utrzymaniu występujących na tym terenie muraw kserotermicznych. Niewątpliwie jednym z największych zagrożeń dla przedmiotowych muraw jest brak ich pastwiskowego użytkowania. Dlatego też wypas zwierząt gospodarskich jest w tym kontekście najlepszą metodą ich ochrony.
Będzie to możliwe dzięki dofinansowaniu z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Gmina na cały zakres prac objętych wnioskiem otrzyma ponad 69 tys. zł dotacji.
W ramach otrzymanej dotacji realizowane będzie również koszenie mechaniczne i ręczne oraz zwalczanie gatunków ekspansywnych. Wymienione działania będą obejmować swym zasięgiem także inne, cenne przyrodniczo obszary naszego miasta. Chodzi tu m.in. o Górę Wielkanoc, czy Górę Bielana.
Przygotowując się na wypas owieczek Wydział Ochrony Środowiska zlecił częściowy remont istniejącego na Zespole Przyrodniczo Krajobrazowym ogrodzenia. Drewno, z którego jest ono wykonane, jako materiał naturalny idealnie wpisuje się w krajobraz, jednakże z uwagi na to, że jest nieustannie narażone na zmienne warunki atmosferyczne, wymaga cyklicznych napraw, stąd konieczne jest wykonanie prac naprawczych ogrodzenia, których zakończenie planowane jest na koniec kwietnia.
