W ramach projektu “Jaworzno w dyskusji” dobiegają końca prace zespołu konsultującego przyszłość ulicy Sienkiewicza pn. „Ulica Sienkiewicza (Kocia) jako miejsce targowe w kontekście ładu przestrzennego”. Cały ten rok przedstawiciele Gminy i mieszkańcy dyskutowali na temat roli i nowego wyglądu jednej z kluczowych ulic w centrum miasta.
Ulica Sienkiewicza łącząca Rynek z ulicą Grunwaldzką, jest miejscem dobrze znanym mieszkańcom Jaworzna, kojarzonym z handlem ulicznym. Pomimo że jej potencjał zmalał, nadal jest aktywna.
– Konsultacje miały na celu zbadanie problemów Kociej, poszukanie rozwiązań usprawniających jej funkcjonowanie albo też znalezienie nowej roli i jej nowego oblicza – mówi lider projektu, Małgorzata Nowacka-Wysogląd z Wydziału Urbanistyki i Architektury. – Od marca do września tego roku zwracaliśmy się do różnych grup społecznych, by pozyskać ich opinie. Zorganizowane zostały spotkania z mieszkańcami miasta, właścicielami kamienic, najemcami lokali użytkowych i osobami handlującymi na ul. Sienkiewicza. Przeprowadzono ankietę internetową cieszącą się rekordowym odzewem prawie 900 osób. W spotkaniach i dyskusjach uczestniczyli również eksperci. Wspólnie szukano porównywalnych rozwiązań w innych miastach, aby oprzeć się na wypracowanych wzorcach.
W ramach organizowanych w Jaworznie od kilku lat „Miastach Idei”, w czerwcu 2022 r. odbyły się warsztaty dla mieszkańców oraz debata z udziałem ekspertów i praktyków rewitalizacji obszarów miejskich, podczas których dyskutowano temat przyszłości „ul. Kociej”.
W czerwcu przeprowadzono badanie młodzieży oraz ankietę wśród uczestników Uniwersytetu Trzeciego Wieku. W kolejnych miesiącach odbyły się warsztaty plastyczne dla dzieci oraz spotkanie z właścicielami nieruchomości przy ul. Sienkiewicza, bezpośrednio na terenie ulicy. Ponadto końcem września w Muzeum Miasta Jaworzna miały miejsce warsztaty Word Cafe z aktywnie uczestniczącymi przedsiębiorcami.
Wszystkie zastosowane techniki pozwoliły na wyciągnięcie ciekawych wniosków, zdiagnozowanie przyczyn degradacji przestrzeni oraz spadku atrakcyjności ul. Sienkiewicza, ale także wskazały kierunek oczekiwanych zmian. Poniżej podsumowaliśmy wyniki spotkań i opinii.
Kocia – co myślą o niej mieszkańcy i użytkownicy?
Jak twierdzą uczestnicy konsultacji, aktywność ulicy zależy od atrakcyjności oferty handlowo-usługowej, pogody, dni tygodnia, świąt. Największy potencjał osiąga w sezonie wiosenno-letnim, gdyż w towarze dominują warzywa, owoce i artykuły codziennej potrzeby. Nie bez znaczenia jest fakt zakupów na świeżym powietrzu, kontakt ze sprzedawcą, możliwość spotkania znajomych, poczucie wyboru towaru czy szybkość zakupu. Obraz Kociej zależy również od ingerencji miasta w jej działalność. Nie udało się przenieść handlu z Sienkiewicza na równoległą uliczkę czy na plac przy banku. Położony przed laty duży nacisk na regulację handlu, sankcjonowanie, nakładanie dodatkowych opłat, negatywnie wpływał na jej aktywność i zadowolenie użytkowników. Sprzedawcy zmniejszali powierzchnie handlowe, znikał drobny handel lub dział z ukrycia, wzrastało ogólne niezadowolone i tworzyła się atmosfera nieprzyjazna dla wszystkich grup interesariuszy. Co do interesariuszy, każdy z nich ma inne potrzeby i zapatrywania co do handlu.
Mieszkańcom ulicy, których jest niewielu, handel nie przeszkadza, widzą w nim więcej korzyści niż wad. Problem upatrują w ruchu samochodów, parkowaniu, braku zasad handlu oraz w zapewnieniu czystości. Dla przedsiębiorców i najemców lokali użytkowych, najważniejszy jest cel finansowy, główny problem upatrują w dzikiej konkurencji, która wystawia swój towar bez ponoszenia jakichkolwiek opłat. Nie podnoszą potrzeby współpracy, chcą wprowadzenia sprawiedliwych zasad użytkowania ulicy.
Dla kupujących handel na ul. Sienkiewicza to już tradycja, widzą potrzebę poprawy estetyki, możliwości schronienia się przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi czy wydłużeniem godzin handlu w tygodniu. Ulica nie ma oferty skierowanej do młodych jaworznian. Dopiero gastronomia, która byłaby miejscem spotkań czy posadzka przyjazna dla rolek mogłyby ich tu sprowadzić. Starsi bardzo cenią sobie to miejsce, chcą by było łatwe dla poruszania się i miało zielone zaułki dla spotkań.
Natomiast specjaliści radzą miastu by sprawy gospodarcze pozostawić zrzeszonym przedsiębiorcom. Póki ich nie ma, miasto ma być inicjatorem, wsparciem, konieczna jest wzajemna współpraca, należy wykorzystać potencjał galerii, stosować jej dobre wzorce, promować lokalny produkt, pozyskiwać fundusze zewnętrzne. Pojawiły się też ambitne propozycje uczestników konsultacji, by potraktować Kocią jako markę Jaworzna, wykorzystać wizerunek kota, rozwinąć poziom handlu np. przez okazjonalne jarmarki oraz dodać gastronomię by ściągnąć tu weekendowo osoby odwiedzające Jaworzno w innych miejscach.
Dominującą konkluzją uczestników konsultacji było oczekiwanie zachowania tradycji handlu, wprowadzenia jasnych reguł użytkowania ulicy, utrzymania porządku i estetyki przestrzeni oraz wzbudzenia aktywności popołudniowych.
Zmiany na ulicy Sienkiewicza to proces zależny od wielu czynników m.in. chęci współpracy właścicieli i najemców z gminą. Samorząd będzie podejmował starania, by wyniki konsultcji znalazły odzwierciedlenie w sposobie zarządzania ul.Kocią. Ostatecznym ustaleniem potencjału i roli tej ulicy, będzie dopasowanie do nich reguł użytkowania terenu gminnego i projektu przebudowy.
