W tym roku przypada rocznica 50-lecia działalności w Jaworznie placówki muzealnej! Lokalni kustosze pracują nad należytym uczczeniem tego okrągłego jubileuszu, przed przystąpieniem do rocznicowych obchodów, warto jednak przybliżyć dzieje jaworznickiego muzeum.
Za datę powstania muzeum przyjmuje się 23 maja 1972 roku czyli dzień powołania 14-osobowego Społecznego Komitetu Organizacyjnego Muzeum Regionalnego. Było to możliwe dzięki staraniom zakładowych kół Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa (STiG) oraz Miejskiej Rady Narodowej.
Początkowo planowano placówkę o charakterze specjalistycznym, ukazującą historię górnictwa w Jaworznie. Do tych celów przeznaczono budynek Górniczego Domu Technika przy ul. Grunwaldzkiej 37. Celem stało się gromadzenie i eksponowanie przedmiotów kultury materialnej oraz dzieł sztuki mających bezpośredni związek z regionem jaworznickim i miastem. Zaczątek zbiorów stanowiły przejęte od kopalń zbiory starych map i planów górniczych. Dużą część przekazali w darze członkowie PTTK. Były to: sprzęty domowego użytku, narzędzia gospodarskie oraz prace plastyków amatorów. Ofiarodawcą był także zarząd ZBOWiD-u, który przekazał dokumenty związane z działalnością konspiracyjną jaworznian podczas II wojny światowej. Pierwszym opiekunem zbiorów został Władysław Gnyp, emerytowany geolog kopalni KWK Komuna Paryska.
Otwarcie ekspozycji odbyło się 15 grudnia 1972 roku. Powstały następujące działy: geologiczno – petrograficzny, górniczo – przemysłowy, sztuki ludowej, historii rozwoju miasta oraz numizmatyczny. Organizowano również okolicznościowe wystawy czasowe.
Miejsca na ekspozycję było jednak niewiele. Systematyczne powiększanie zbiorów pociągało za sobą konieczność należytego eksponowania i magazynowania. Rozpoczęto starania o zmianę budynku na większy. Zakończyło się to przeniesieniem muzeum do nowej siedziby przy ul. Grunwaldzkiej 35. Remont pomieszczeń wykonała kopalnia „Jaworzno”. Zbiory udostępniono zwiedzającym 28 maja 1975 roku.
Nowa siedziba także szybko okazała się być niewystarczająco pojemna, dlatego czyniono starania o przyznanie dodatkowego metrażu, w tym samym budynku. Nie przyniosły one oczekiwanych efektów, jednak władze miejskie zapewniały, że w ciągu pięciu lat muzeum znajdzie siedzibę w projektowanym parku rozrywki w Osiedlu Stałym. Planowano go połączyć ze skansenem górniczym, którego przygotowanie rozpoczęła kopalnia „Komuna Paryska” („Jan Kanty”). Projekt ten nie doczekał się jednak realizacji.
Na początku lat osiemdziesiątych władze miasta zadecydowały o przejęciu od kopalni „Jaworzno” budynku przy ulicy Pocztowej 5 i jego adaptacji na potrzeby Miejskiej Biblioteki Publicznej oraz muzeum. Wiosną 1987 roku muzeum zajęło cztery pokoje na pierwszym piętrze. Przeprowadzki dokonano pod okiem kustosza inż. Kazimierza Byrczka. W 1994 roku placówka została podporządkowana organizacyjnie Miejskiej Bibliotece Publicznej, a kierownikiem muzeum została wówczas Barbara Rapacz, historyk sztuki. Przydzielone cztery pomieszczenia pozwoliły na utworzenie kilku działów oraz galerii PRO-AM, w której organizowano wystawy czasowe i spotkania z twórcami nieprofesjonalnymi.
Znacząca zmiana nastąpiła 17 czerwca 1998 roku. Uchwałą Rady Miejskiej nadano placówce status Muzeum Miasta Jaworzna. Bezpośredni nadzór nad placówką sprawuje gmina. Od lipca 1999 roku funkcję dyrektora pełni Przemysław Dudzik.
Więcej informacji na temat działalności placówki można znaleźć na www.muzeum.jaw.pl
